Şiir Sevmeyen Sever mi?

Birçok insan şiir sevmediğini söylemektedir. Bence onlar şiiri sevmediklerinden değil şiirin büyüleyici dünyasına giremedikleri için böyle düşünüyorlar. Okudukları şiirlere bir anlam yükleyemedikleri, şiirin duygu denizinde yüzemedikleri, yaşamsal birikimleri ile şiirle bütünleşemedikleri için şiiri sevmediklerini sanıyorlar. Oysa şiir insan demektir, insanın iç dünyasındaki sınırlanamayan duyguların çarpışmasıdır. Şiiri sevmemek, ya da güzel sanatların bir kolu olan edebiyatı (yazını) sevmemek insanın kendisini sevmemesi demek değil midir?

Sanat, şiir günlük hayatta yaşadığımız, gördüğümüz birçok olay ve varlıkların düşünce ve duygu gözüyle görülebilen insanca güzellikleri, duyarlılıkları bizim önümüze sermiyor mu? Fakat genellikle hayatımızı daha çok fiziksel ihtiyaçlarımız nesnelliğinde algılama alışkanlığımız şiiri de anlatmak istediği derinlikte yorumlamamıza engel olmaktadır. Şiiri okurken yürek kulaklarımızı açamıyoruz genellikle. İsterseniz bunu gelin hep birlikte örnek bir şiir üzerinde test edelim. Ne dersiniz? Örnek olarak benim çok sevdiğim Yahya Kemal’in “Sessiz Gemi” şiirinin ilk beyitiyle başlayalım.

Artık demir almak günü gelmişse zamandan,
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.

Y.Kemal BEYATLI

Bir çok kişi ile yaptığım bu şiirle ilgili söyleşimde şiirin bütününe yansıyan ilk bakışta bir gemi yolculuğunu anlatıyormuş gibi görünen anlatımın aslında ölüm temasıyla olan ilişkisini birinci beyitte simgesel kelimelerin anlamlarını tam olarak kavrayamamaları nedeniyle temanın derinliğini kaçırmış olduklarını fark ettim.Yaptığım araştırmalarımda edebiyat yorumcularının değerlendirmelerinde de böyle olduğunu gördüm.

Beyitte altı çizili kelime ve kelime gruplarının sözlük anlamları yanı sıra şiirin teması ile ilgili simgesel anlamlar içerdiğini biliyoruz.Sizden istediğim beyiti dikkatle okuyunuz. Daha sonra altı çizili kelime ve kelime gruplarına şiirdeki “ölüm” temasından hareketle birbiriyle de uygunluklarını (Tenasüp) düşünerek karşıladığı kavramları belirlemenizdir. Hadi bakalım şiiri okumaya doğru mu, yanlış mı başladık bir görelim.

Aşağıya tıklayarak kavramların doğru karşılıklarını yerine koyarak beyiti yeniden okuyunuz. Dil içinde ikinci bir dil olan şiir tadının ayrımına vardınız mı? Ne dersiniz! Şiirin tamamını şimdi okuyun ve tadına varın!

Demir almak: Ruhun bedenden ayrılışı.
Gün : An
Zaman : Fani dünya, yaşam.
Meçhul : Ahiret
Gemi : Ruh
Liman : Beden

Sevgiler.

İbrahim Can Yücel